آیا اسرائیل و کشورهای عربی علیه ایران متحد هستند؟
تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۱۴۶۴۳
فرارو- جواد حیران‌نیا؛ مدیر گروه مطالعات خلیج فارس و کشورهای همجوار در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه. تحلیل‌های او در خبرگزاری آنادولو ترکیه، نشریه نیوزویک، روزنامه‌های ژاپنی آساهی شیمبون و یومیوری شیمبون منتشر شده اند.
به گزارش فرارو به نقل از نشنال اینترست؛ استراتژی ایالات متحده در خلیج فارس از زمان جنگ جهانی دوم به این سو بین "توازن دریایی" با تکیه بر قدرت‌های محلی برای حفظ ثبات و "توازن خشکی" از طریق درگیری مستقیم نظامی در نوسان بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اگرچه جنگ روسیه و اوکراین به طور موقت باعث توجه آمریکا به خاورمیانه و منابع انرژی آن شده است، اما دولت بایدن هم چنان به دنبال کاهش ردپای نظامی آمریکا در آن منطقه است. در این راستا، با سفر "جو بایدن" رئیس جمهوری امریکا به خاورمیانه ایده ناتوی خاورمیانه که نخستین بار توسط ترامپ مطرح شده بود مورد توجه تازه‌ای قرار گرفت. با این وجود، این مفهوم و ایده دارای اشکالات بسیاری برای منطقه و ایالات متحده است.
اسرائیل با حمایت ایالات متحده در تلاش است تا همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی را با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با تکیه بر توافق نامه ابراهیم که در پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ امضا شد گسترش دهد. یکی از اهداف سفر بایدن به عربستان سعودی زمینه سازی برای عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل بوده است.
عادی سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل بدان معناست که ریاض دیگر از طرح صلح عربی در سال ۲۰۰۲ میلادی که توسط "ملک عبدالله" پیشنهاد شد و ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی را پیش شرط بهبود روابط قرار داد حمایت نخواهد کرد.
بعید به نظر می‌رسد تا زمانی که دست کم ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی باقی بماند سعودی‌ها تا این حد پیش بروند. مشخص نیست که ریاض چه امتیازاتی را می‌تواند از ایالات متحده یا اسرائیل طلب کند.
بر این اساس پس از سفر بایدن به عربستان سعودی "عادل الجبیر" وزیر امور خارجه عربستان سعودی در پاسخ به پرسشی مبنی بر پیوستن کشورش به توافق نامه ابراهیم گفته بود:"ما باید روندی داشته باشیم و این روند باید از جمله اجرای ابتکار صلح عربی باشد. عربستان سعودی تا زمانی که راه حل دو کشور با فلسطینی‌ها حاصل نشود به عادی سازی روابط خود با اسرائیل مبادرت نخواهد ورزید".
با این وجود، سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها می‌توانند تا حدودی از طریق پیوند‌های متقابل خود با فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) با یکدیگر همکاری داشته باشند. اسرائیل پیش‌تر بخشی از فرماندهی اروپا بود. این تغییر به اسرائیل اجازه می‌دهد تا بیشتر بر تهدیداتی که در سوریه، لبنان و ایران احساس می‌کند متمرکز شود.
در اوایل سال جاری سنتکام در عملیاتی با همراهی بریتانیا برای توقیف قایق‌های حامل تسلیحات ایرانی عازم یمن مشارکت کرد. بریتانیا که با تاخیر این عملیات را اعلام کرد ادعا نمود که انتقال تسلیحات ناقض قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت سازمان ملل بوده است.
توافق ابراهیم را می‌توان به عنوان ترتیبی برای مقابله با برجام در نظر گرفت و تصور کرد. البته این بدان معنا نیست که اگر توافق هسته‌ای با ایران به نتیجه برسد دستورکار مبتنی بر توافق ابراهیم ادامه نخواهد یافت. بر این اساس، "نفتالی بنت" نخست وزیر پیشین اسرائیل مدت کوتاهی پس از سفر شیخ "طحنون بن زاید" مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی به تهران از امارات بازدید به عمل آورد. ابوظبی همزمان اعلام کرد که روابط اش با اسرائیل علیه ایران نیست. بر این اساس، امارات سطح روابط خود با ایران را به سطح سفیر ارتقا داده است.
اسرائیل به خوبی می‌داند علیرغم آن که امارات قصد همگرایی و بهبود روابط با کشور‌هایی مانند سوریه و ایران را دارد هم چنان یکی از دشمنان محور مقاومت در سراسر منطقه محسوب می‌شود که نمونه بارز آن در جنگ یمن دیده می‌شود. علاوه بر این، امارات هرگز جزو حامیان آرمان فلسطین نخواهد بود. هم چنین، اسرائیل آگاه است که همگرایی با ایران و سوریه باعث نمی‌شود ابوظبی از اتحاد خود با اسرائیل عقب نشینی کند.
با این وجود، علیرغم آن که اعراب خلیج فارس روابط خود را با اسرائیل گسترش می‌دهند و تعمیق خواهند بخشید با ادعای اسرائیل که مشکلات با ایران باید از طریق جنگ و نه دیپلماسی حل شود مخالف هستند. در همین رابطه، "انور قرقاش" وزیر امور خارجه امارات متحده عربی گفته که ایده رویکرد تقابلی با ایران چیزی نیست که امارات از آن استقبال کند.
با این وجود، سناریوی محتمل پس از شکست برجام تشدید تنش‌ها در منطقه و گسترش سریع‌تر نزدیکی اسرائیل و اعراب خلیج فارس بر اساس دستورکار توافق ابراهیم خواهد بود. هم چنین، امریکا و اسرائیل از ایجاد یک سیستم دفاع هوایی مشترک شامل عربستان سعودی، مصر، اردن، امارات متحده عربی، بحرین و قطر برای مقابله با موشک‌های بالستیک و کروز و پهپاد‌های ایران صحبت کرده اند. این موضوع یکی از محور‌های سفر اخیر بایدن به اسرائیل و منطقه خلیج فارس بود. همزمان با حضور بایدن در اسرائیل ارتش آن کشور یک پرتو لیزر جدید به نام "پرتو آهنین" (طراحی شده برای مقابله با تهدید پهپاد‌های ایرانی) را به رئیس جمهور ایالات متحده نشان داد.
ایده اتحاد اسرائیل و اعراب علیه ایران با این واقعیت که همسایگان عرب ایران نگرش متفاوتی نسبت به تهران دارند مطابقت ندارد. برای مثال، کشور‌هایی مانند عمان، ایران را به عنوان یک تهدید امنیتی به همان شکلی که اعضای ناتو به روسیه نگاه می‌کنند نمی‌بینند.
از سوی دیگر، اسرائیل ایران را یک تهدید وجودی می‌داند و تصریح کرده که اقدامات مختلفی را برای مقابله با برنامه‌های هسته ای، موشکی و پهپادی ایران انجام خواهد داد. اسرائیل سطح درگیری را در قالب استراتژی "مرگ با هزاران بریدگی" یا به اصطلاح "دکترین اختاپوس" که شامل ترور دانشمندان ایرانی و خرابکاری در تاسیسات ایران می‌شود را در داخل مرزهای ایران عملیاتی کرده است.
کشور‌هایی مانند عربستان، مصر و اردن ضمن تلاش برای مهار ایران و ایجاد توازن در برابر آن کشور به منظور کاهش تنش به دیپلماسی نیز متوسل می‌شوند. آنان ممکن است نسبت به رسمی کردن همکاری نظامی با اسرائیل که می‌تواند در برابر اقدامات تلافی جویانه ایران آسیب پذیرشان سازد محتاط باشند.
نگرانی در مورد افزایش تنش با ایران مصر را بر آن داشت تا طرح استراتژیک خاورمیانه دولت ترامپ را رد کند طرحی تکرار قبلی ایده ناتوی عربی بود. هم چنین، مصر درباره این که آیا دونالد ترامپ دوباره انتخاب خواهد شد و آیا جانشین وی این طرح را ادامه خواهد داد یا خیر تردید داشت.
در واقع، تشکیل "ناتوی خاورمیانه" توازن قوای کنونی در منطقه را برهم خواهد زد و احتمالا منجر به افزایش درگیری خواهد شد. "اسماعیل هنیه" رئیس دفتر سیاسی حماس در سخنرانی‌ای در کنفرانس ملی اسلامی در بیروت گفته بود که این طرح جنبش‌های مقاومت در فلسطین و لبنان را هدف قرار می‌دهد. در حالی که ایران تاکنون در داخل اسرائیل برای حملات اسرائیل به ایران به اقدام تلافی جویانه دست نزده است، اما می‌تواند حمایت خود را از شرکایش از جمله حزب الله لبنان و حماس در نوار غزه برای مقابله با هرگونه اتحاد تازه اسرائیل و دولت‌های عربی افزایش دهد.
به دنبال تهدید اسرائیل به حملات پیشگیرانه علیه ایران، "ابراهیم رئیسی" رئیس جمهور ایران اسرائیل را به حملات پیشدستانه تهدید کرد و گفت: "(اسرائیل) فاصله بین تصمیم و اقدام را ببیند. اگر تصمیم به حمله به ایران را بگیرند به آنان مهلت داده نمی‌شود تا دست به اقدامی بزنند. آنان خواهند دید که در فاصله بین این تصمیم از اسرائیل چیزی می‌ماند یا نمی‌ماند".
گسترش همکاری‌های منطقه‌ای با محوریت اسرائیل و بر اساس پیمان ابراهیم برای آمریکا معنای دیگری دارد. یکی از عوامل فشار جدید ایالات متحده برای همکاری نظامی اسرائیل و اعراب کاهش نفوذ چین و روسیه است. پنتاگون نسبت به گسترش حضور چین و روسیه در خاورمیانه ابراز نگرانی کرده و واشنگتن شرکای منطقه‌ای خود را برای محدود کردن تعاملات خود با پکن و مسکو تحت فشار قرار داده است. البته کشورهای عربی نیز می‌دانند که چین و روسیه جایگزین مناسبی برای آمریکا در منطقه نیستند. این کشور‌ها نه توانایی برقراری نظم منطقه‌ای را دارند و نه اکنون تمایلی به این کار دارند.
با این وجود، ناتوی خاورمیانه از نظر سیاسی در ایالات متحده بحث برانگیز خواهد بود و تعهد آمریکا به یک وضعیت مستبدانه را رسمیت می‌بخشد. از سوی دیگر، شکست برجام و افزایش تنش‌ها باعث می‌شود نظم منطقه‌ای مدنظر آمریکا بر اساس استراتژی "موازنه سازی فرا ساحلی" یعنی عدم حضور مستقیم تبدیل به موازنه خشکی (حضور و درگیر شدن بیشتر در امور) شود و امریکا را بیشتر به مداخله نظامی در امور منطقه خواهد کشاند و تلاش‌های ایالات متحده برای مهار چین را به خطر خواهد انداخت.
در اینجا خطری متوجه واشنگتن خواهد بود و آن کشانده شدن بیشتر امریکا به درگیری‌هایی است که از جاه طلبی‌ها و اهداف بازیگران منطقه‌ای ناشی می‌شود و انگیزه آنان را برای همزیستی مسالمت آمیز با همسایگان شان کاهش می‌دهد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: روابط اعراب و اسراییل برای مقابله عربستان سعودی ایالات متحده علیه ایران خلیج فارس منطقه ای کشور ها بیش تر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۱۴۶۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تیتر خاص رسانه عربی درباره ایران/ تحلیل وضعیت اقتصادی پس از «آغاز عصر تحول»
وبگاه المیادین در گزارشی به تاثیر عملیات وعده صادق پرداخته است و نتیجه‌گیری می‌کند علیرغم تحریم‌ها، ایران توانسته است اقتصادش را دگرگون سازد، همچنین موفق شد معادله سیاسی علیه رژیم صهیونیستی را با عملیات وعده صادق تغییر دهد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، وبگاه شبکه خبری المیادین در تحلیلی نوشته است که آخرین تحولات بین تهران و تل‌آویو بازتابی از تغییر استراتژی قبلی ایران در مقابله با رژیم صهیونیستی است که شامل تغییر آنچه مقامات ایرانی «صبر استراتژیک» می‌نامیدند، می‌شود.
به گفته المیادین، برد گسترده عملیات موشکی که در اعماق سرزمین‌های اشغالی انجام شد نشان می‌دهد که ایران به دنبال ایجاد بازدارندگی علیه رژیم اسرائیل و سیاست‌های نظامی متحدان غربی‌اش در خاورمیانه است. با این ملاحظه دیدگاه ایران برای ما روشن می‌شود: عصر تحول آغاز شده است و آینده نظم امنیتی منطقه بدون حفظ منافع سیاسی و اقتصادی ایران پایدار نخواهد بود.
تغییراتی که پس از هفتم اکتبر (طوفان‌الاقصی) و تلاش رژیم صهیونیستی برای شکست حماس رخ داد، تنها به ایجاد رویکرد امنیتی استراتژیک جدید ایران سرعت بخشید. نیروهای مسلح یمن با ارتش خود و رزمندگان مقاومت انصارالله مستقیماً علیه رژیم صهیونیستی به درگیری پیوستند و منافع این کشور را در تنگه باب المندب تهدید کردند که به‌طور همزمان باعث جلب توجه جهانیان شد.
المیادین معتقد است که تهران از طریق روابط راهبردی خود با صنعا به دیگران این پیام را می‌دهد که تحرکات علیه منافع خود در منطقه را ساده نمی‌گیرد. کشورهای غربی اکنون به خوبی از این واقعیت آگاه هستند و با توجه به نگرانی‌های فزاینده خود در مورد ضررهای اقتصادی ناشی از خطرات پیش روی امنیت تجارت دریایی، در هفته‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای بر رژیم اسرائیل فشار آورده‌اند تا عملیات نظامی خود در غزه را کاهش دهد.
بر اساس این گزارش، دولت اخلالگر نتانیاهو شدیدترین آسیب را متحمل شد که ممکن است منجر به برکناری او در اواسط جنگ شود. نتانیاهو برای غلبه بر این بحران سعی کرد گوشه امنی برای خود خلق کند و با هدف قرار دادن مستقیم کنسولگری ایران در دمشق و افزایش تنش‌ها، سعی کرد مخالفان را کنترل کند.
تغییر در معادله سیاسی-راهبردیالمیادین تصریح کرده که حمله به کنسولگری ایران در دمشق در اول آوریل از یک سو منجر به شهادت هفت تن از نظامیان ایرانی شد، اما از سوی دیگر مقامات ارشد ایران مانند رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت‌الله علی خامنه‌ای آن را حمله به حاکمیت و سرزمین ایران خواندند. به عبارت دیگر، رژیم صهیونیستی از خطوط قرمز ایران فراتر رفت و پاسخ قاطع ایران را برای حفظ معادله راهبردی تثبیت شده و تعیین مرزهای مشخص در برابر سیاست تجاوزکارانه رژیم اسرائیل ضروری کرد.
به گفته این شبکه خبری، در روزهای اولیه پس از حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران، کارشناسان واکنش ایران را ارزیابی کردند اما نظرات متناقضی از خود نشان دادند. برخی حدس می‌زدند که برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها یا رویارویی مستقیم نظامی علیه ایالات متحده واکنش ایران محدود خواهد بود. در همین حال، برخی از مقامات غربی تا آنجا پیش رفتند که تهران را از پاسخگویی به رژیم اسرائیل با استناد به هشدارهایی درباره عواقب آن منصرف کنند، اما واکنش ایران نشان‌دهنده یک شوک در واقعیت بود و تحلیل‌های متفاوتی از ایران را برانگیخت.
حملات موشکی و پهپادی گسترده‌ای که از خاک ایران علیه پایگاه‌های نظامی رژیم اسرائیل انجام شد دیگر جای بحث برای تحلیلگران و مقامات در سراسر جهان نگذاشت. شکست پدافندی رژیم اسرائیل و اصابت چندین موشک ایرانی به اهداف نظامی، صحنه آشکاری از ضعف پدافند اسرائیل را ترسیم کرد؛ این نتیجه‌گیری، بدون توجه به ادعای دروغین رژیم صهیونیستی مبنی بر شکست حمله ایران یا مداخله چندین کشور به‌ویژه آمریکا، فرانسه و انگلیس که در جریان این حمله از رژیم اشغالگر دفاع کرده‌اند، صورت می‌گیرد.
المیادین تاکید کرده است که این حمله در واقع گامی عظیم در شکل‌گیری معادله‌ای جدید برای ایجاد تعادل بین قدرت‌های منطقه‌ای بود. هشدار ایران به واشنگتن نسبت به مداخله در مناقشات منطقه‌ای، قطعه دیگری به این دومینو اضافه کرد که اکنون با عقب‌نشینی آمریکا تکمیل شده است.
علاوه بر اعتماد مقامات ایرانی به توانایی‌ها و قدرت نظامی خود، به نظر می‌رسد ایران برای ماه‌ها آماده این مرحله می‌شد و تشدید تنش‌ها را به عنوان یکی از سناریوها پیش‌بینی کرده بود. پس از دهه‌ها تحریم‌های شدید اقتصادی، رژیم صهیونیستی انتظار داشت محاسبات ایران در خصوص تلافی با توجه به نگرانی از افزایش مشکلات اقتصادی متفاوت باشد. آنها حدس می‌زدند که این عملیات تأثیر کمی بر رژیم صهیونیستی داشته باشد، اما حمله موشکی گسترده ایران ثابت کرد که بر این نگرانی‌ها غلبه کرده است.
تحول اقتصادی علیرغم تحریم‌های یکجانبهالمیادین در بخش پایانی تحلیل خود نوشته است که رسانه‌های ایران گزارش‌های متعددی منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد دولت ابراهیم رئیسی طی چند ماه گذشته به میزان قابل توجهی ذخایر ارزی خود را افزایش داده و به بخش قابل‌توجهی از وابستگی خود به صادرات پایان داده است. اما کارت قوی‌تر روی میز، تغییر ذخایر دارایی‌های خارجی در بانک مرکزی بود، زیرا کشورهای تحریم شده سعی دارند بدون ایجاد بحران اقتصادی با تبدیل ذخایر خود به طلا و فلزات گرانبها تعداد زیادی از تحریم‌های اعمال شده علیه خود را خنثی کنند.
این شبکه خبری مدعی است که اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط منابع معتبر خارجی حاکی از آن است که بانک مرکزی ایران طی سه ماه گذشته در اقدامی بی‌سابقه، ذخایر طلا و فلزات گرانبها خود را افزایش داده است. این نشان می‌دهد که ایران با وجود فشار تحریم‌های ایالات متحده، در حال کار روی یافتن روشی مطمئن برای تأمین مالی تجارت خارجی است و با آغاز کار در بخش خصوصی و تجارت غیرنفتی، به تجار ایرانی اجازه داده است تا خریدهای ارزی خود را با طلا بپردازند.
در همین راستا، ثبات و کاهش ارزش دلار آمریکا در بازار ایران پس از حمله رژیم صهیونیستی و واکنش ایران نیز نشانگر موفقیت بانک مرکزی در مهار اثرات اقدامات سیاسی بر بازار و موفقیت ایران در جلب مجدد اعتماد تجار است. عملیات رژیم صهیونیستی در نوزدهم آوریل ثابت کرد که مقامات این رژیم با تغییر در ایده‌های قبلی خود در مورد عزم ایران برای پاسخ نظامی مواجه شده‌اند که جایگاه رژیم غاصب را روی صفحه شطرنج با ایران متزلزل کرده است.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»